مصلای امام خمینی (تهران)

مُصلای امام خمینی تهران یا مصلای بزرگ تهران محل برگزاری نماز جمعه و مراسم عبادی، فرهنگی و اجتماعی شهر تهران است. این مکان برای برگزاری گردهمایی‌ها و نمایشگاه‌های مختلف طراحی شده است.

زیر بنای مصلا، ۶۰۰ هزار متر مربع بوده و سالانه میلیون‌ها نفر از خدمات مختلف این مکان استفاده می‌کنند. مصلای امام خمینی به‌عنوان یکی از نمادهای فرهنگ و معماری انقلاب اسلامی ایران شناخته می‌شود.

روند ساخت آن از سال ۱۳۶۷ش و به دستور امام خمینی آغاز شد. پیشرفت ساخت آن تا تاریخ اردیبهشت سال ۱۳۹۹ش، حدود ۸۰ درصد و زمان اتمام آن در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ش اعلام شده است. انتقاداتی در مورد طولانی شدن ساخت مصلا و همچنین عدم رعایت سادگی بنا وجود دارد.

جایگاه

مصلای امام خمینی تهران که به آن مصلای بزرگ تهران نیز می‌گویند، به‌عنوان مجتمع بزرگ اسلامی با کاربری‌های متنوع، شناخته شده و در آن مراسم عبادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شهر تهران برگزار می‌شود.

سالانه حدود ۱۱ تا ۱۲ میلیون نفر از خدمات مصلا در قالب برگزاری نماز جمعه، نمایشگاه‌ها و مراسم خاص از جمله شب‌های قدر، و نماز اعیاد اسلامی استفاده می‌کنند. نخستین نماز جمعه در مصلای تهران، در سال ۱۳۹۱ش و در سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران اقامه شد.

مصلای امام خمینی به‌عنوان بزرگترین پروژه ساختمانی ملی، یکی از نمادهای فرهنگ و هنر معماری انقلاب اسلامی ایران شناخته شده و به لحاظ وسعت در ایران بی‌همتا قلمداد شده است.

مصلای امام خمینی در مرکز شهر تهران، از شمال و جنوب بین بزرگراه رسالت و خیابان شهید بهشتی و از شرق و غرب بین خیابان شهید قنبرزاده و بزرگراه شهید مدرس قرار دارد.

تأسیس

اقدامات اولیه برای ساخت مصلای بزرگ تهران در سال ۱۳۶۱ش انجام شد و در سال ۱۳۶۷ش، امام خمینی بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، به پیشنهاد آیت الله خامنه‌ای و مرحوم هاشمی رفسنجانی دستور ساخت مصلا را صادر کرد و سرانجام در سال ۱۳۶۹ش یکی از ۳۶ طرح ارسالی مورد تأیید قرار گرفت و فرایند ساخت آن آغاز شد.

پیشرفت ساخت مصلای تهران تا تاریخ اردیبهشت سال ۱۳۹۹ش، حدود ۸۰ درصد اعلام شده و زمان اتمام آن را در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ش دانسته‌اند. انتقاداتی در ارتباط با طولانی شدن روند ساخت و هزینه‌های صدها میلیارد تومانی مصلا وجود دارد؛ چنان‌که ساخت آن را مخالف دستور امام خمینی مبنی بر رعایت سادگی و دوری از تجملات دانسته‌اند.

مشخصات

مساحت زمین مصلای تهران ۶۵ هکتار است. زیربنای آن را بیش از ۶۰۰ هزار متر مربع ذکر کرده‌اند که شامل مسجد جامع، ایوان‌ها، رواق‌ها، شبستان‌ها، مراکز آموزشی و محل برگزاری همایش‌ها می‌شود.

در طراحی معماری مصلی، چهارده گلدسته به یاد و نام معصومین(ع) و همچنین دوازده صحن و پنج ورودی گنجانده شده و ارتفاع ایوان بزرگ مصلی ۷۲ متر و به تعداد شهدای کربلا و ارتفاع گنبد مسجد جامع، ۶۳ متر به‌اندازه سال‌های عمر پیامبر اسلام(ص) است.

گنجایش شبستان شمالی این مصلا، ۷۰ هزار نفر است که با قسمت‌های دیگر در حال ساخت و زمین‌های اطراف آن، به ظرفیت بیش از یک میلیون نفر می‌رسد. گنبد مصلا به‌عنوان بزرگترین گنبد بتونی مساجد دنیا و ایوان آن به‌عنوان ابرسازه‌ای بی‌نظیر، بزرگترین ایوان بدون ستون جهان شناخته شده که توسط متخصصان ایرانی و برگرفته از معماری اسلامی-ایرانی در حال انجام است.

کاربری‌های دیگر

مجموعه مصلی علاوه بر برگزاری نماز جمعه و نمازهای یومیه، برای برگزاری گردهمائی‌ها و سمینارهای داخلی و بین‌المللی طراحی شده و مکانی برای مؤسسه آموزشی علوم اسلامی و مرکز مطالعات و تحقیقات بین‌المللی اسلامی است. موزه انقلاب اسلامی، آمفی تئاتر، مرکز آموزشی صنایع دستی و هنرهای اسلامی و ایرانی، بنای یادمان وداع امت با امام خمینی، بازار صنایع دستی، محصولات فرهنگی، نشریات و… در آن واقع شده است. نمایشگاه بین‌المللی کتاب نیز از سال ۱۳۸۶ش، همه ساله در مصلا برگزار می‌شود.

پانویس

منابع